‘VU-archeoloog Stijn Heeren won in 2018 met zijn team de Nederlandse Dataprijs voor het project Portable Antiquities of the Netherlands (PAN). ‘De jury had veel waardering voor de wijze waarop we de data delen via de PAN-website, archiveren via DANS-Easy en structureren via Linked Open Data. Daarnaast werd onze inzet van citizen science geroemd’, vertelt Heeren gedreven.
Vondsten van amateurverzamelaars documenteren
‘In het PAN-project documenteren we vier jaar lang (2016- 2020) de oudheidkundige vondsten van amateurverzamelaars, vooral van metaaldetectorzoekers. In de jaren zeventig van de 20e eeuw kwam de detector breed beschikbaar en gingen hobbyisten ermee aan de slag.
Beschikbaar maken voor de wetenschap én voor burgers
Het doel van PAN is om de amateurvondsten te documenteren en online te publiceren, en zo de informatie over de vondsten en hun vondstlocatie beschikbaar te maken voor wetenschap, erfgoedonderzoek, musea en alle andere geïnteresseerden.
Ontsluiten via Linked Open Data
‘Sinds de nieuwe Erfgoedwet uit 2016 zijn amateurs verplicht hun vondsten te melden. We gaan bij de mensen thuis langs en fotograferen hun vondsten - zoals spelden, sleutels, munten, gespen -, en vragen ze waar ze die gevonden hebben. Het beschrijven en ontsluiten van de objecten doen we via Linked Open Data.
Niet alle informatie voor iedereen zichtbaar en toegankelijk
‘Alle vondsten die we gedocumenteerd hebben, publiceren we op de PAN-website. Maar niet alle informatie is voor iedereen zichtbaar en toegankelijk’, benadrukt Heeren. ‘Het brede publiek ziet op de website alleen in welke gemeente het object gevonden is, want vinders willen de exacte locatie niet zomaar aan iedereen prijsgeven.
Duurzame archivering en goede vindbaarheid via DANS-Easy
‘Voor het opslaan gebruiken we de servers bij de Geodienst van de Rijksuniversiteit Groningen. Daarnaast deponeren we een back up van al onze data bij DANS-Easy. Zij zorgen dat de data duurzaam toegankelijk blijven, welke veranderingen er in de toekomst ook zijn in de software.
Over Portable Antiquities of the Netherlands
PAN bestaat uit een staf van zeven registratoren die bij de verzamelaars thuis of in een museum afspreken om de collecties te documenteren, diverse vondstspecialisten die de wetenschappelijke determinaties verzorgen, en de projectleiding.
Over de Nederlandse Dataprijs
De Nederlandse Dataprijs wordt iedere twee jaar uitgereikt aan een onderzoeker of onderzoeksgroep die extra bijdraagt aan de wetenschap door onderzoekdata beschikbaar te maken voor aanvullend of nieuw onderzoek.